Ȃdet dönemi

Ȃdet dönemi, yaklaşık 11 veya 12 yaşında gerçekleşen menarş günü (kadının ilk âdet kanaması) ile başlayan ve düzenli bir döngü ile klimakteriuma (menopoza) kadar tekrarlanan karmaşık bir olaydır.
Menstrüasyon döngüsünü aşağıdaki vücut bölgelerindeki hormonların fonksiyonel işbirliği belirler: 

Hipotalamus
Hipotalamus diensefalonun (ara beynin) bir parçasıdır ve vejetatif vücut fonksiyonlarının en üst kumanda merkezi olarak kan dolaşımını, solunumu, sıvı ya da besin alımını ve cinsel davranışı kumanda etme görevine sahiptir. Bu amaçla çok sayıda hormon salgılar, bunlardan Gonadotropin Salgılatıcı Hormon (GnRH) menstrüasyon döngüsüne etki eder.

Hipofiz
Hipofiz (pitüiter bez) doğrudan hipotalamus tarafından kumanda edilir ve luteinleştirici hormonu (LH – Latince luteus kavramından gelen sarı boyayan hormon) ve folikül uyarıcı hormonu (FSH) salgılar.

Yumurtalık hormonları
Burada özellikle estradiol (en önemli östrojen) ve gestajen (progesteron) hormonları belirtilmelidir. Ȃdet dönemini anlamak için her bir hormonun fonksiyonlarının bilinmesi çok önemlidir. Bunlar aşağıda kısaca açıklanmıştır:

Östrojenler
Östrojenler göğüs büyümesi gibi ikincil cinsel özelliklerin gelişimini ve karakteristik kadınsal yağ dağılımını sağlarlar. Androjenler ile birlikte genital bölgede kıllanmayı geliştirir. Östrojen, vajina hücrelerinde büyümeyi destekleyici etkiye sahiptir ve vajina florasının gelişimden sorumludur. Uterusta (rahimde) kadınlık hormonu mukozanın gelişmesini destekler ve dolaylı olarak yumurtalıklarda folikül ya da yumurta olgunlaşmasına katkı sağlar.

FSH
Folikül uyarıcı (follitropin de denilen) hormon, luteinleştirici hormonun (LH) ortak etkisiyle kadında folikül olgunlaşmasını (yumurta hücresi olgunlaşmasını) ve östrojen oluşumunu yöneten bir hormondur.

Luteinleştirici hormon (LH)
Folikül uyarıcı hormonun (FSH) ortak etkisiyle luteinleştirici hormon (luteotropik hormon) kadında folikül olgunlaşmasına (yumurta hücresi olgunlaşmasına) ve ovulasyona (yumurtlamaya) yol açar. Ayrıca östrojen ve progesteron sentezine katılır.

Progesteron
Progesteron bütün olarak uterusu hamileliğe hazırlar. Ovulasyondan sonra sarı cisim tarafından oluşturulur ve meme bezinin büyümesine etki eder. Diğer etkileri: Rahim ağzının ve rahim boynunun daraltılması, fallop tüplerinin hareketliliğinin azaltılması.
Menstrüasyon döngüsü, uterusun mukozasına yerleşen, olgunlaşmış bir yumurta hücresinin gelişmesiyle, döllenmenin tekerrür etmesine olanak tanımaya yarar.

Kadının yumurta hücreleri henüz embriyonal gelişim sırasında meydana gelen oogenez (yumurta hücresi gelişimi) çerçevesinde ilk gelişim adımlarını geride bırakır. Ergenlik sırasında ya da döllenme çerçevesinde hücre bölünmesi tamamlanır.

Ȃdet dönemi yaklaşık 28 gün sürerken başlangıcı menstrüasyonun ilk günü olarak görülür.

Döngü dört aşamadan oluşur:

• Folikül aşaması 
• Ovulasyon (yumurtlama) 
• Luteal aşama 
• Menstrüasyon

Folikül aşaması
Folikül aşamasında artan FSH kan düzeyi hakim olur. Hormon, dominant denilen (gelişiminde en ilerlemiş) folikülü uyarır ve artan büyümesini destekler.

Ovulasyon
Ovulasyon âdet döneminin 13-15. gününde gerçekleşir. Folikülün büyümesiyle östrojen üretimi artar ve LH salınır. LH yumurtlamaya neden olur ve sarı cismin oluşumunu başlatır.

Luteal aşama
Yumurta hücresinin serbest bırakılmasıyla folikülden sarı cisim meydana gelir. Luteal hücreler, LH  etkisiyle uterusu döllenmiş yumurta hücresinin yerleşmesine hazırlayan progesteronu oluşturur.
Yumurta hücresi yerleşmezse, âdet döneminin yaklaşık 26.gününde sarı cismin gerilemesi gerçekleşir. Ardından endometrium (rahim mukozası) dışarı atılır ve menstrüasyon başlar.